PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH

 

Nazwa jednostki prowadzącej studia podyplomowe: Wydział Technologii Drewna

Nazwa studiów podyplomowych: Podyplomowe Studia Konserwacji Drewna

Czas trwania studiów: dwa semestry (od 1 października 2021 r. do 30 czerwca 2022 r.)

Ogólna liczba punktów ECTS: 30

Ogólna liczba zajęć dydaktycznych: 212 godziny dydaktyczne (106 godzin w I semestrze
i 96 godzin w II semestrze) oraz seminarium dyplomowe (10h w semestrze letnim)
i indywidualne konsultacje z promotorami prac dyplomowych. 

Program jest realizowany trybie niestacjonarnym (zjazdy w sobotę i niedzielę).

1. Anatomia i patologia drewna  (10 godzin)-1 ECTS

W ramach przedmiotu realizowane będą następujące zagadnienia:

  1. Anatomia roślin drzewiastych.
  2. Makroskopowa i mikroskopowa budowa drewna.
  3. Właściwości chemiczne, fizyczne, mechaniczne i obróbcze drewna. Zastosowania drewna w powiązaniu z jego właściwościami: meblarstwo, stolarka otworowa, materiały podłogowe, materiał budowlano-konstrukcyjny, galanteria drzewna, zastosowanie zewnętrzne, zastosowanie specjalistyczne.
  4. Patologia drewna. Wady drewna: klasyfikacja, względność wad.
  5. Makroskopowa i mikroskopowa identyfikacja drewna krajowego i egzotycznego.

2. Dzieje budownictwa i architektury drewnianej (12 godzin)-2 ECTS

W ramach przedmiotu realizowane będą następujące zagadnienia:

  1. Historia drewnianego budownictwa i architektury w Polsce od starożytności do XX w. oraz wybrane problemy budownictwa drewnianego w Europie.
  2. Zagadnienia wstępne (terminologia, stan badań, zasięg budownictwa drewnianego).
  3. Budownictwo drewniane w starożytności i wczesnym średniowieczu.
  4. Drewniana architektura sakralna w średniowieczu.
  5. Drewniana architektura epoki nowożytnej.
  6. Teoria i praktyka budownictwa drewnianego w XIX i XX w.
  7. Regionalizm w budownictwie drewnianym.
  8. Nurt narodowo-romantyczny w architekturze drewnianej.
  9. Określanie czasu powstania zabytku, jego wartościowanie w kontekście podjęcia właściwych decyzji konserwatorskich.

 

3. Historia mebli z elementami konstrukcji (24 godzin)-3 ECTS

W ramach przedmiotu realizowane będą następujące zagadnienia:

  1. Cechy stylistyczne, typu konstrukcji i zdobnictwa mebli różnych epok:
  • starożytności (meble egipskie, greckie i rzymskie), średniowiecza (meble romańskie i gotyckie),
  • epoka nowożytna,
  • charakterystyka stylistyczna, konstrukcyjna i technologiczna mebli renesansowych ze szczególnym uwzględnieniem mebli włoskich, francuskich i angielskich,
  • styl Ludwika XIV i Ludwika XVI,
  • barok i rokoko niemieckie,
  • style meblarstwa angielskiego- Królowa Anna i Chipendaille,
  • wczesny klasycyzm angielski braci Adams, Sheratona i Hepplewhite,
  • meble francuskie klasycyzmy końca XVIIIw. i początku XXw. w tym styl Ludwika XVI,
  • neoklasycyzm,
  • empire.
  • mieszczańskie style meblarstwa XIX wieku (meble biedermeierowskie, angielskie regencyjne, historyzujące, eklektyczne),
  • tradycja i nowoczesność mebli secesyjnych.
  1. Omówienie odrębności stylistycznej, konstrukcyjnej i materiałowej mebli Thoneta, shakerystów i mebli windsorskich.
  2. Problem stylu narodowego w meblarstwie na przykładzie mebli zakopiańskich, „Warsztatów Krakowskich” i „Ładu”.
  3. Identyfikacja stylu mebla na podstawie jego cech stylistycznych, konstrukcyjnych i materiałowych.
  4. Typy konstrukcji mebli wraz z ich uwarunkowaniami sztywnościowo – wytrzymałościowymi.
  5. Połączenia i złącza – systematyka, zasady projektowania, aplikacje.
  6. Stateczność i wytrzymałość mebli oraz pozostałe elementy mechaniki mebli – sztywność globalna, wytrzymałość globalna, wytrzymałość i sztywność elementów.
  7. Zasady doboru materiałów w konstruowaniu mebli, związek ze strukturą i właściwościami.
  8. Charakterystyka okuć i akcesoriów.

 

4. Konserwacja i restauracja mebli (54 godzin)-4 ECTS

W ramach przedmiotu realizowane będą następujące zagadnienia:

  1. Propedeutyka konserwacji.
  2. Prawne aspekty ochrony zabytków
  3. Podstawowe pojęcia konserwatorskie.
  4. Historia doktryn konserwatorskich.
  5. Zasady obowiązujące przy konserwacji mebli zabytkowych. Zasada Primum non nocere, zachowania technik i materiałów z epoki, zachowania konstrukcji, wymiarów, kształtu i zdobnictwa mebli, stosowanie odwracalnych materiałów i środków. Pojęcia „substancji zabytkowej”, „dawności”, „kompletności” i „autentyczności mebla”.
  6. Znajomość tradycyjnych metod i narzędzi konserwatorskich.
  7. Opis i analiza stylistyczna, konstrukcyjna i materiałowa obiektu jako podstawowe kryterium doboru metod konserwacji, określenie stanu zachowania i przyczyn zniszczeń mebla.
  8. Zasady opracowania programu konserwacji i restauracji mebli oraz zaleceń dla użytkownika.
  9. Określanie priorytetów pracy podczas konserwacji wyrobów zabytkowych
  10. Prawidłowy dobór materiałów drzewnych i zastosowanie ich w konserwacji zabytków drewnianych
  11. Cechy konstrukcyjne, materiałowe i stylistyczne mebli jako kryterium identyfikacji na przykładzie konserwowanych i restaurowanych mebli.
  12. Konserwacja i restauracja wybranych mebli zabytkowych.

Przedmiot opiera się o wiedzę z zakresu historii mebli, następstwa stylów i stosowanych w nich rozwiązań konstrukcyjnych oraz technik zdobniczych czy wykończeniowych.

 

5. Mikroklimat a drewno (6 godzin)-1 ECTS

W ramach przedmiotu realizowane będą następujące zagadnienia:

  1. Przegląd typowych mikroklimatów dla budynków muzealnych, świątyń i analiza czynników nań wpływających.
  2. Parametry powietrza, podstawowe wielkości, wykres h-x.
  3. Pomiar temperatury, wilgotności względnej powietrza, pomiar wilgotności drewna, pomiar prędkości przepływu powietrza.
  4. Klimat zewnętrzny, pojęcie klimatu i czynniki kształtujące klimat, dobowe wahania temperatury i wilgotności względnej powietrza.
  5. Klimat pomieszczeń. Poczucie komfortu, wpływ człowieka na klimat pomieszczeń, wilgoć w ścianach, efekt cieplarniany, wymiana powietrza, wpływ sposobu ogrzewania, sterowanie klimatem.
  6. Właściwości higroskopijne drewna, wilgotność równoważna, punkt nasycenia włókien, powierzchnia wewnętrzna, sorpcja.
  7. Zmiany wymiarowe drewna i zabezpieczenie drewna przed nimi.
  8. Starzenie się drewna.

 

6. Materiały nierdzewne w zabytkach (6 godzin)-1 ECTS

W ramach przedmiotu realizowane będą następujące zagadnienia:

1 .Właściwości i procesy korozji materiałów niedrzewnych (metale, ceramika, szkło skóra), ze szczególnym uwzględnieniem ich konserwacji.

  1. Metody zabezpieczenia materiałów niedrzewnych stosowane w ochronie zabytków.
  2. Metale, charakterystyka ogólna, własności fizyczne i chemiczne, historia.
  3. Zjawisko korozji i jej rodzaje, szereg napięciowy.
  4. Rodzaje korozji: korozja elektrochemiczna, atmosferyczna, ziemna, w środowisku wodnym. Wykresy Pourbaix.
  5. Usuwanie produktów korozji i zanieczyszczeń z obiektów zabytkowych, mycie, czyszczenie, metody mechaniczne, metody termiczne, redukcyjne, elektrochemiczne, elektrolityczne, metody chemiczne, redukcja wodorem, wykorzystanie ultradźwięków, metody laserowe,
  6. Metody stabilizacji produktów korozji, pasywacja, zabezpieczanie powierzchni.
  7. Metody konserwacji żelaza, miedzi, srebra złota cyny i ołowiu.
  8. Charakterystyka ogólna i metody konserwacji skóry, kości, szkła i ceramiki.

 

7. Ochrona i konserwacja drewna (12 godzin)-1 ECTS

W ramach przedmiotu realizowane będą następujące zagadnienia:

  1. Naturalna trwałość drewna.
  2. Klasy użytkowania drewna.
  3. Czynniki powodujące degradację drewna w klimacie umiarkowanym; mechanizmy degradacji drewna; taksonomia, morfologia i etiologia biotycznych czynników degradacji drewna.
  4. Rozpoznawanie głównych gatunków grzybów i owadów powodujących degradację drewna w  budynkach oraz na otwartej przestrzeni.
  5. Produkty do konserwacji drewna i zasady profilaktyki w zakresie ochrony drewna przed czynnikami degradacyjnymi.
  6. Ocena możliwości impregnacji drewna różnymi środkami ochrony drewna w zależności od jego wilgotności.
  7. Zasady BHP przy pracach ze środkami biobójczymi
  8. Wymagania i badania dla środków ochrony drewna i drewna impregnowanego.
  9. Podział metod impregnacji drewna:
  • impregnacja drewna metodami powierzchniowymi: smarowanie, opryskiwanie, kąpiel zimna krótkotrwała,
  • zabezpieczanie drewna metodami impregnacji głębokiej: kąpiel gorąco-zimna, kąpiel zimna długotrwała,
  • metody dyfuzyjne: kołkowanie, pastowanie,
  • impregnacja ciśnieniowa drewna: VAC, metoda Bethela, metoda Lowry.
  1. Ocena jakości prac impregnacyjnych – badanie głębokości wnikania impregnatów w drewno.

 

8. Ochrona konstrukcji drewnianych (6 godzin)-1 ECTS

W ramach przedmiotu realizowane będą następujące zagadnienia:

Wpływ biokorozji na wytrzymałość drewna i materiałów mineralnych.

  1. Rozpoznawanie i diagnozowanie zniszczeń powodowanych przez czynniki biotyczne.
  2. Instrumentalne metody wykrywania porażenia drewna przez grzyby i owady
  3. Zasady profilaktyki konstrukcyjnej.
  4. Źródła zawilgocenia budynków.
  5. Ochrona budowli przed wodami opadowymi, wodami gruntowymi.
  6. Ochrona konstrukcji drewnianych przed parą wodną.
  7. Izolacje docieplenia i wentylacje.
  8. Wzmocnienie uszkodzonych elementów.
  9. Wymiana elementów na nowe.
  10. Zasady sporządzania opinii mykologiczno-budowlanych.

 

9. Podstawowe wiadomości o stylach (6 godzin)-1 ECTS

W ramach przedmiotu realizowane będą następujące zagadnienia:

  1. Historia sztuki jako historia kultury. Estetyka i definicja piękna. Historia sztuki a wartość dzieł sztuki.
  2. Pojęcie stylu. Epoki stylistyczne. Podział chronologiczny i terytorialny.
  3. Pojęcie i historia formy. Różnorodność środków formalnych architektury, rzeźby, malarstwa i sztuki użytkowej (meblarstwa) w ramach jednej epoki stylistycznej. Określenie czynników decydujących o przynależności obiektu do danego stylu.
  4. Analiza poszczególnych stylów. Podstawowe wiadomości o epoce. Mechanizmy geograficzne i historyczne (polityczne, obyczajowe, technologiczne) wpływające na wykształcenie się formy. Zależność formy od stosowanego materiału i konstrukcji w architekturze. Zależność formy od stosowanych technik w malarstwie (badania perspektywy, podłoże, dostępne barwniki, rodzaj farb). Zależność formy od popularnego kanonu piękna. Zależność formy od powszechnego gustu oraz preferowanych treści (np. odrodzenie, sielanka, oświecenie, klasycyzm, romantyzm, impresjonizm itp.) Zależność formy od zmieniających się w czasie wymagań użytkowych.
  5. Mechanizmy przemian stylowych. Wiedza dotycząca następstwa stylów.
  6. Rozpoznawania stylów na podstawie cech stylistycznych obiektów należących do architektury, rzeźby, malarstwa i sztuki użytkowej (meblarstwa).
  7. Świadomość związku formy z aktualnym stanem wiedzy, stosowanymi materiałami i konstrukcją, technologią, kanonem piękna, gustem, wymaganiami użytkowymi oraz ideologią (np. empir a odrodzenie idei cesarstwa rzymskiego, klasycyzm i monumentalizm a totalitaryzmy).

 

10. Rysunek meblowy z zastosowaniem technik komputerowych (12 godzin)-1 ECTS

W ramach przedmiotu realizowane będą następujące zagadnienia:

  1. Umiejętność zapisu i przekazywania rozwiązań stylistycznych, konstrukcyjnych i materiałowych w języku zrozumiałym dla specjalistów.
  2. Sporządzanie rysunków w meblowych w programach AutoCAD i SolidWorks.

 

11. Techniki zdobnicze mebli (54 godzin)-3 ECTS

W ramach przedmiotu realizowane będą następujące zagadnienia:

  1. Przyswojenie wiedzy z zakresu dawnych technik zdobienia mebli i wyrobienie umiejętności identyfikacji techniki wykończenia.
  2. Wykończanie drewna powłokami przeźroczystymi (wosk, politura) i kryjącymi (mazerunek, laka, batikowanie, polichromia).
  3. Powłoki pozłotnicze (złoto, srebro, cyna, brąz, miedź).
  4. Okleinowanie drewna okleinami naturalnymi.
  5. Metody wykonania intarsji. Barwienie, grawerowanie i cieniowanie elementów intarsji.
  6. Inkrustacja drewna, Pietra Dura, scagliola.
  7. Wypalanie wzorów, linii konturowych, cieniowanie.
  8. Przestrzenne kształtowanie elementów.
  9. Toczenie elementów.
  10. Rzeźbienie (rzeźba pełna, ażurowa, nacinana, relief).
  11. Profile meblowe (gzymsy, cokoły, listwy, obrzeża).

W ramach ćwiczeń studenci wykonają samodzielne prace pozłotnicze, rzeźbiarskie i intarsje.

 

12. Seminarium dyplomowe – indywidualne spotkania uczestników studiów z promotorami prac dyplomowych (10 godzin)-1 ECTS